اشنایی با نیترات کبالت

نیترات کبالت یکی از ترکیبات معدنی و نمک عنصر کبالت میباشد که فرمول شیمیایی  آن Co(NO3)2 میباشد . فرم ابدار این ترکیب به صورت شش ابه با فرمول شیمیایی Co(NO3)2·6H2O متداول ترین فرم این ترکیب معدنی میباشد .

در جدول زیر برخی از خواص فیزیکی و شیمیایی این ماده ذکر شده است:

خواص	مقادیر
	خشک	شش آبه
فرمول شیمیایی	Co(NO3)2	Co(NO3)2·6H2O
جرم مولی	182.943 g/mol	291.03 g/mol
شکل ظاهری	پودر قرمز	کریستال قرمز
دانسیته	2.49 g/cm3	1.87 g/cm3
نقطه ذوب	100 °C (212 °F; 373 K) decomposes (anhydrous)	55 °C (hexahydrate)
نقطه جوش	100 to 105 °C (212 to 221 °F; 373 to 378 K) decomposes (anhydrous)	74 °C, decomposes (hexahydrate)
حلالیت در اب	84.03 g/100 mL (0 °C) 334.9 g/100 mL (90 °C)
حلالیت در سایر حلال ها	در الکل،استون،اتانول،امونیاکو متانول  محلول است

 

روش تولید این ماده از واکنش کبالت فلزی با اکسید یا کربنات یا اسید نیتریک مطابق با واکنش هایی که در زیر نوشته شده است میباشد .

Co + 4 HNO3 + 4 H2O → Co(H2O)6(NO3)2 + 2 NO2

CoO + 2 HNO3 + 5 H2O → Co(H2O)6(NO3)2

CoCO3 + 2 HNO3 + 5 H2O → Co(H2O)6(NO3)2 + CO2

به این منظور ابتدا کبالت فلزی در ظرف مخصوص واکنش قرار دارد که بعد از افزودن اسید نیتریک دما در 20 الی 200 درجه سلسیوس و فشار نیم تا 0.05 پاسکال تنظیم میشود .مدت زمان انجام واکنش 1 تا 10 ساعت است.

موارد مصرف و کاربردها

نیترات کبالت یکی از مواد اولیه مهم در صنایع تولید کننده رنگ و جوهر است. همچنین در ابکاری کبالت به منظور نشاندن لایه ای از جنس کبالت بر روی سطوح دیگر از این نمک کبالت استفاده میشود با همین روش به منوظر اصلاح سطح با کبالت و افزایش میزان مقاومت از طریق ابکاری استفاده میشود.

در ساختمان الکترودهای باتری های ثانویه یا باتری های قابل شارژ که امروزه استفاده از انها در سراسر جهان بسیار متداول شده است از این نمک کبالت استفاده شده است .به طور کلی میتوان گفت نیترات کبالت به عنوان یکی از منابع مهم کبالت با خلوص بالا در الکترونیک و صنایع مشابه بسیار کاربرد دارد .

یکی دیگر از کاربردهایی که این ترکیب معدن بر پایه کبالت دارد استفاده از ان در تولید کاتالیست هایی است که مبتنی بر کبالت میباشند . این نوع از کاتالیزورها کاربردهای بسیاری در صنایع گوناگون داشته و به خصوص از انها در صنایع نفت و پتروشیمی در فرایند های مرتبط با تبدیل گاز به مایع  که طی این پروسه گاز طبیعی به هیدروکربن های بلند تر تبدیل میشود مورد استفاده قرار میگیرد.

سیانور سدیم چیست و چه کاربردی دارد؟

سیانور سدیم با فرمول شیمیایی NaCN یکی از مواد شیمیایی معدنی و بسیار سمی است که در صنعت به خصوص در معادن به منظور استفاده در فرایند استخراج طلا از معادن مورد استفاده قرار میگیرد. روش تولید این ماده از واکنش بین مواد سدیم هیدروکسید با هیدروژن سیانید مطابق با واکنش زیر میباشد .

HCN + NaOH → NaCN + H2O

خصوصیات فیزیکی

 

شکل ظاهری این ماده شیمیایی صنعتی به صورت پودر ،قرص و کریستال میباشد.

از جمله خصوصیات فیزیکی این ماده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• فرمول شیمیایی:NaCN
• وزن مولی 49.0072 گرم بر مول
• شکل ظاهری:پودر کریستالی سفید رنگ با بویی مانند بادام –به صورت گرانول یا قرص نیز تولید میشود.
• دانسیته :1.59 گرم بر میلیلیتر
• نقطه ذوب :564 درجه سانتی گراد

این ماده جاذب رطوبت است و شرایط نگهداری از ان مستلزم استفاده از ظرف مناسب به جهت جلوگیری از جذب کردن رطوبت محیط میباشد .این ماده که یکی از نمک های عیدروژن سیانید میباشد در اب به شدت هیدرولیز میشود  و گازهای سمی هیدروژن سیانید ازاد میکند .علاوه بر هیدرولیز این مادهدر محلول ابی .کریستال های ان نیز میتواندد با جذب بخار اب از محیط گاز سمی هیدروژن سیانید ازاد کنند .بنابریان شرایط نگهداری از این ماده باید طبق موارد ذکر شده در MSDS محصول و رعایت نکات ایمینی باشد .از واکنش دادن سیدم سیانید با هیدروژن پراکسید میزان سمیت ان کاهش پیدا میکند .محصول این واکنش سدیم سیانات است که سمیتی کمتر دارد.

موارد کاربرد

اصلی ترین کاربرد سیانور سدیم در معادن فلزات گرانبها به خصوص طلا برای استفاده در فرایند استحصال به روش سیانوراسیون میباشد. در کنار استفاده از این ماده در فرایند استخراج طلا میتوان از ان در پروسه های آبکاری فلزات ،داروسازی و واکنش های شیمیایی کاربرد دارد.این ماده به دلیل اینکه یک ماده شیمیایی سمی میباشد در تولید مواد حشره کش و افت کش نیز کاربرد دارد.

در فرایند ابکاری به خصوص در ابکاری فلزاتی مثل کادمیوم ،روی ، مس، برنج و برخی از فلزات گرانبها استفاده میشود. به کار بردن این ماده در حمام های ابکاری با ایجاد یون های فلزی منجر به تشکیل کمپلکس های پایدار میشود. کمپلکس های پایدار تولید شده باعث قرار گرفتن رسوبات تخت تاثیر پتانسیل الکتریکی مناسب باشد و در نتیجه باعث بهبود فرایند ابکاری و لایه نشینی ذرات بر روی سطوح مورد نظر میشود.

سمیت

سمی بودن سیانور سدیم به شدت بر سلامت موجودات زنده تاثیر میگذارد .تماس پوستی ،استنشاق بخارات و بلع این ماده منجر به مسمویت ده و حتی خوردن مقدار کمی از ان با کاهش اکسیژن مورد نیاز بدن منجر به مرگ میشود .