اشنایی با مونو سدیم فسفات و کاربردهای ان

مونوسدیم فسفات یکی از نمک های سدیم فسفات با فرمول شیمیایی  NaH2PO4 میباشد .به طور کلی سدیم فسفات به صورت مونو ،دی و تری سدیم فسفات تولید میشود . از نظر مولکولی این ماده حاوی یک اتم سدیم دو اتم هیدروژن  و یک استخلاف فسفات است .این ماده هم به صورت خشک و هم ابدار تولید میشود و فرم هیدراته ان به صورت مونو هیدرات یا یک ابه میباشد .برخی از خواص و ویژگی های فیزیکی این ماده در جدول زیر ذکر شده است :

خواص	مقادیر
فرمول شیمیایی	NaH2PO4
وزن مولی	119.98g/mol
شکل ظاهری	پودر کریستالی سفید رنگ
دانسیته	2.36g/cm3 (anhydrous)
حلالیت در آب	59.90 g/100mL(°0C)

 

روش تولید این ماده از واکنش خنثی سازی اسید فسفریک و دی سدیم فسفات مطابق با معادله واکنش زیر پیروی میکند:

Na2HPO4 + H3PO4 → 2NaH2PO4

کاربردها و موارد مصرف

این ماده دارای کاربردهای بسیاری در صتایع مختلف میباشد . صنایع غذایی،پزشکی و دندن پزشکی،تولید محصولات بهداشتی ومراقبت شخصی و ... از جمله صنایع مصرف کننده عمده مونوسدیم فسفات میباشند .

فسفر یکی از مهمترین عناصر مورد نیاز بدن میباشد که برای ترمیم ،رشد و عملکرد بهتر بدن مورد نیاز است . این ماده میتواند به عنوان یک کنترل کننده PH و عامل بافر در بدن انسان به کنترل میزان PH کمک کند.

همچنین این ماده میتواند به عنوان یک مکمل غذایی در رژیم غذایی افرادی که دچار کمبود فسفر هستند برای تامین این ماده مغزی قرار گیرد  سطح فسفر را در بدن انسان در حد تعادل نگهدارد .

علاوه بر این  این ماده به دلیل خواص بسیاری که در زمینه مراقبت از سلمت دندان دارد در تولید خمیر دندان مورد استفاده قرار میگیرد چون هم به عنوان عامل پاک کننده و محافظت کننده و هم به عنوان یک عامل موثر در جلوگیری از پوسیدگی دندان در تولید محصولات بهداشتی مثل خمیر دندان  و محلول های دهانشویه مورد استفاده قرار میگیرد.

علاوه بر این از این ماده در صنایع دیگری مثل تولید کاش و سرامیک ،تولید منسوجات در صنایع نساجی و همچنین تصفیه اب و پساب مورد استفاده قرار میگیرد .

در صنعت نساجی از مونو سدیم فسفات به عنوان یک ماده شیمیایی عامل تثبیت کننده و نرم کننده استفاده میشود .

تری سدیم فسفات چیست و چه کاربردهایی دارد؟

تری سدیم فسفات چیست؟ TSP یک ماده شیمیایی معدنی با فرمول شیمیایی Na3PO4  است .شناسه پاپ  کماین ماده شیمیایی E339 است .از این ماده در تولید محصولات مختلفی استفاده میشود .برای مثال برخی از محصولات شوینده مراقبت شخصی مانند خمیر دندان یا دهانشوی ها ، شوینده هایی مانند شامپو  حاوی تری سدیم فسفات هستند . علاوه بر این در تولید محولات از=رایشی و سفید کننده نیز این محصول کاربرد دارد . این ماده غذایی در مکمل هایی مورد استفاده در ورزش و بدن سازی نیز یافت میشود.

خصوصیات

فرمول شیمیایی: Na3PO4

وزن مولی: 174.259 گرم بر مول

شکل ظاهری :پودر کریستالی یا گرانول سفید رنگ

دانسیته :2.536 گرم بر سانتی متر مکعب خشک در 17.5 درجه سانتی گراد -1.62گرم بر سانتی متر مکعب دودکاهیدرات در 20 درجه سانتی گراد

نقطه ذوب:1583 درجه سانتی گراد خشک-73.4 درجه سانتی گراد ابدار

نقطه جوش:100 درجه سانتی گراد –فرم هیدراته تجزیه میشود

حلالیت در آب:12 گرم در 100 میلی لیتر در 20 درجه سانتی گراد خشک-28.3 گرم در 100 میلیلیتر ابدار

حلالیت در سایر حلال ها : در اتانول نامحلول است

تری سدیم فسفات چه کاربردهایی دارد؟

این ماده در دو گرید غذایی و صنعتی تولید میشود .استفاده از تری سدیم فسفات در تولید محصولات شوینده بسیار کاربرد دارد . نقش این ماده در تولید محصولات شاینده به دلیل خاصیت تمیز کنندگی ان است . اما امروزه به دلایل زیست محیطی استفاده از ان در تولید محصولات شوینده کاهش یافته است.علاوه بر کاربرد ان به عنوان یکی از مواد اولیه در تولیدات صنایع شوینده از این ماده به عنوان یک افزودنی غذایی در صنایع تولید مواد غغذایی استفاده میشود. همانطور که در مقدمه اشاره شد شناسه پاپ کم این ماده در تولید مواد غذاییE339 میباشد .این ماده به دلیل کاربردی که به عنوان تنظیم کننده میزان اسیدیته و نقش امولسیفایر در تولید محصولات غذایی استفاده میشود . علاوه بر این استفاده از ان در محصولات غذایی میزان مواد مغذی موجود در این محصولات را تقویت میکند .

تری سدیم فسفات که با نام اختصاری STP شناخته میشود در تولید محصولات غذایی بسیاری اربرد دارد برای مثال از این ماده در تولید فراورده های گوشتی مختلف مثل سوسیس ،کاالباس،ژامبون ،برخی محصولات لبنی ،انواع نان ،شیرینی جات، کیک ،کلوچه،خمیر پیتزا ،پودر کیک و... کاربرد دارد . میتوان گفت تمام مواد غذایی فراوری و منجمد شده حاوی این ماده هستند .

استفاده از این ماده در تولید مواد غذایی مجوز های لازم از سازمان غذا و داروی امریکا (FDA)را اخذ نموده است .

روش تولید این ماده از طریق واکنش اسید فسفریک با سودا اش میباشداین ماده اغلب به شکل گرانول سفید رنگ یا فرم هیدراته ان کریستالی میباشد که به خوبی در اب حل میشود . محلول حاصل از انحلال TSP دراب دارای خاصیت قلیایی با PH حدود 12 میباشد .