تولوئن یا تولوون یک ترکیب شیمیایی آلی است که به دلیل داشات یک حلقه بنزنی د گروه ترکیبات آروماتیک طبقه بندی میشود. است یکی از محصولات تولیدی در فرایند تولید بنزین با استفاده از نفت خام است . این ماده یکی از محصولات جانبی تولید استایرن است که در تولید کک با استفاده از ذغال سنگ هم استفاده میشود. ساختارشیمیایی این ماده یک حلقه بنزن دارای یک استخلاف متیلن است .
مشخصات فیزیکی و شیمیایی
در جدول زیر برخی از خواص و ویژگی های این ماده ذکر شده است:
C3H8 |
فرمول شیمیایی |
92.141 g/mol |
جرم مولی |
مایع شفاف و بی رنگ با بوب اروماتیک |
مشخصات ظاهری |
94.9 درجه سانتی گراد |
نقطه ذوب |
110.6 درجه سانتی گراد |
نقطه جوش |
تقریبا نامحلول |
حلالیت در آب |
متیل بنزن ،فنیل متان و آنیزین |
نام های دیگر |
تولید
این ماده از تقطیر جزئی نفت سبک تولید میشود . و چیزی در حدود 1 تا 2 گالن تولوئن از هر گالن نفت سبک میتوان تولید کرد .
کاربردها
تولوئن کاربردهای بسیاری در صنعت دارد . از این ماده در صنایع تولید کننده رنگ ،لاک ، چسب ،به عنوان روان کننده و حلال لاک ناخن استفاده میشود.
یکی از عمده ترین کاربدهای تولوئن استفاده از این ان به عنوان ماده اولیه در فرایند تولید بنزن و زایلن میباشد .
برای تولید بنزن در فرایند هیدرودی الکیلاسیون از برهم کنش تولوئن و هیدروژن بنزن تولید میشود.
این ماده در فرایند TDP به زایلن و بنزن تبدیل میشود . تولوئن و برخی از مواد الی C9 برای تولید زایلن با فرایند ترنس الکیلاسیون استفاده میشود.
استفاده از این ماده به عنوان حلال به دلیل مقررات محیط زیستی با محدودیت مواجه شده است .
و به عنوان ماده اولیه در تولید تواوئن دی ایزو سیانات که به عنوان ماده اولیه فرمولاسیون فوم های پلی اورتان کاربرددارد . این ماده در ساخت برخی از اسباب و اثاثیه ،لوازم خانگی ،تشک و صندلی های اتوموبیل کاربرد دارد .
فنول ، کلرید بنزن ،بنزوئیک اسید ،نیتروبنزن و کاپرولاکتام از دیگر موادی هستند که در تولید آنها تولوئن به عنوان ماده اولیه ایفای نقش میکند .
علاوه بر این این ماده شیمیایی الی به عنوان عامل افزایش دهنده عدد اکتان بنزین مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع
این ماده براساس درصد خلوص در سه گرید وجود دارد .
با خلوص بالاتر 99% در گرید TDI
با خلوص 98.5 تا 100 درصد در گرید نیتراسیون که در تولید نیترو تولوئن استفاده میشود .
و با درجه خلوص 96 درصد که به عنوان گرید تجاری ه منظور افزودن به بنزین کاربرد دارد .