پتاسیم در کرومات که با نام پتاسیم بی کرومات نیز شناخته میشود یکی از ترکیبات شیمیایی کروم با فرمول شیمیایی K2Cr2O7 است که عموما به عنوان عامل اکسنده در کارهای تحقیقاتی در ازمایشگاه های شیمی و یا در صنعت مورد استفاده قرار میگیرد.
این ماده که به صورت پودر کریستالی نارنجی رنگ میباشد بی بو است و در اب حل میشود . پتاسیم دی کرومات در دما و فشار محیط پایدار بوده و لازم است از مواد کاهنده دور باشد زیرا یک اکسنده قوی است و میتواند منجر به انفجار شود.برخی از خواص و ویژگی های این ماده در جدول زیر ذکر شده است
خواص |
مقادیر |
فرمول شیمیایی |
K2Cr2O7 |
وزن مولی |
294.185 g/mol |
شکل ظاهری |
جامد کریستالی به رنگ قرمز متمایل به نارنجی |
بو |
بدون بو |
نقطه ذوب |
398 درجه سانتی گراد |
حلالیت |
4.9 گرم در 100 میلیلیتر اب در دمای 0 درجه سانتی گراد -102 گرم در 100 میلی لیتر در دمای 100 درجه سانتی گراد |
دانسیته |
2.676 گرم بر سانتی متر مکعب |
کاربرد و موارد مصرف
با اینکه عنصر پتاسیم کاربرد بسیاری در عملکردهای بیولوژیکی در بدن انسان دارد اما ترکیب شیمیایی پتاسیم دی کرومات برای بدن انسان مضر میباشد .به طور کلی میتوان گفت این ماده شیمیایی در برخی از فرایند های صنعتی و ازمایشگاهی به عنوان یک معرف شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد. در صنعت از این ماده در تولید محصولات مثل چسب،رنگ، و واکس های کفش و چرم استفاده میشود.
این ماده به دلیل خاصیت اکسید کنندگی قوی و خورنگی بالا کاربردهای بسیاری دارد. در فرایند های فوتوشیمیایی ،تولید رنگ دانه و نگهدارنده های چوب ،سیمان،تولید محلول های تمیز کننده قوی مورد استفاده در ظروف از جنس شیشه و یا چدن مورد استفاده قرار میگیرد .
واکنش تولید
برای تولید این ترکیب شیمیایی از واکنش پتاسیم کلرید با فرمول شیمیایی KCl با سدیم دی کرومات با فرمول شیمیایی Na2Cr2O7
استفاده میشود که در مرحله پایانی واکنش پس از خنک سازی و کریستال سازی تبخیری این ماده به صورت صنعتی مطابق با واکنش زیر تولید میشود
Na2Cr2O7 + 2KCl → K2Cr2O7 + 2NaCl
برای تولید این ترکیب با درصد خلوص بالاتر میتوان از واکنش بین محلول تری اکسید کروم با پتاسیم هیدروکسید استفاده کرد و راه بعدی برای تولید این ماده شیمیایی برهمکنش موادی مانند پتاسیم کرومات با اسید هایی که نمک در کرومات تولید میکنند میباشد .
ایمنی خطرات
همانطور که گفته شد این ماده یک ترکیب اکسنده و بسیار خورنده است و در صورت تماس با پوست بدن میتواند باعث تحریک ،التهاب و سوزش شود و حتی تماس ان با چشم میتواند منجر به کوری شود. این ماده همچنین به عنوان یکی از ترکیبات شیمیایی محتوی کروم برای انسان سرطان زا به حساب می اید . استنشاق این ماده میتواند تاثیرات بدی بر سیستم تنفسی بگذارد و ایجاد زخم،تنگی نفس،ذات الریه ،و... شود همچنین علاوه بر دستگاه تنفسی و ریه ها میتواند بر عملکرد کلیه و کبد نیز تاثیر بگذارد .