دی متیل فرمامید که با نام اختصاری DMF نیز شناخته میشود به عنوان یکی از پرکاربردترین حلالهای مورد استفاده در صنعت در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد.
خصوصیات
این ماده از جایگزین شدن گروه دی متیل امین به جای گروه هیدروکسیل در اسید فرمیک تولید میشود .فرمول شیمیایی آن HCON(CH3)2 است شکل ظاهری آن به صورت مایعی روشن و شفاف است.گرید صنعتی این ماده بویی همانند امین ها دارد اما نوع خالص ان بی بو است. دارای نقطه جوش بالا 152 الی 154 درجه سانتی گراد است . دانسیته این ترکیب 0.948 گرم بر میلیلیتر است. و نقطه ذوب ان -60 درجه سانتی گراد میباشد. در حضور اسید ها یا باز های قوی مانند سدیم هیدروکسید یا اسید کلریدریک ناپایدار است و بر اثر تجزیه شدن به دی متیل امین تبدیل میشود.وزن مولی این ترکیب 73.095 گرم بر مول است.
روش تولید
برای تولید دی متیل فرمامید از فرایند کربونیلاسیون متانول در حضور یک کاتالیست بازی یا یک فلز استفاده میشود. فرایند کربونیلاسیون به دو روش انجام میشود .اول ینروش فرایند کربونیلاسیون متانول در حضور کاتالیست بازی مثل سدیم متااکسید.و دومین روش واکنش کربونیلاسیون مستقیم دی متیل امین در حضور کاتالیزور بازی یا فلزی میباشد.علاوه بر سدیم متواکسید ترکیبات دیگری مانندد پنتا اکسید و رزین های تبادلی انیونی مورد استفاده قرار میگیرد.
موارد مصرف حلال دی متیل فرمامید
عمده ترین مورد مصرف این حلال در گذشته در سراسر جهان در تولید مواد دارویی و الیافی از جنس اکریلیک بود که با گذشت زمان دی متیل استامید جایگزین این ماده در صنعت ریسندگی و تولید الیاف اکریلیک شد. با وجود این جایگزینی هنوز هم در برخی نقاط دی ام اف در تهیه و تولید این الیاف مورد استفاده قرار میگیرد. در صنعت داروسازی این ماده به عنوان حلال کاربرد زیادی دارد . برای مثال در فرایند کریستالیزاسیون از این حلال استفاده میشود.علاوه بر داروسازی و تولید الیاف اکریلیک یکی دیگر از صنایع پر مصرف این حلال در تولید چرم میباشد . این حلال برای رسوب دادن پلی اورتان بر روی سطح چرم مورد استفاده قرار میگیرد.این ماده به عنوان حلال مواد شیمیایی و پلیمرهایی مثل پلی وینیل کلراید،کوپلیمر وینیل کلراید –وینیل استات ،پلی امید ها و... کاربرد دارد.
این ماده سمیت کمی دارد اما ضروری است هنگام کار کردن با ان نکات ایمنی رعایت شده و MSDS محصول به دقت مطالعه شود.
این ماده جاذب رطوبت است و شرایط نگهداری از ان در حضور نیتروژن خشک میباشد .این اده در گرید خالص برای فلزات خوردگی ایجاد نمیکند اما برای مس ،قلع و الیاز های این فلزات اسیب زا است .