دی سدیم فسفات چیست؟ این ماده شیمیایی که با نام سدیم هیدروژن فسفات نیز شناخته میشود ترکیبی معدنی با فرمول شیمیایی Na2HPO4 است .این ماده دارای چندین فرم هیدراته میباشد که شامل دو آبه،هفت آبه ،هشت آبه،و دوازده آّبه است.
محلول دی سدیم فسفات در اب یک محلول قلیایی با PH 8-11 است
وزن مولکولی:
دی سدیم فسفات خشک: 141/96گرم بر مول
دی سدیم فسفات دو آبه: 177.99 گرم بر مول
دی سدیم فسفات هفت آبه : 268.07گرم بر مول
شکل ظاهری این ماده : پودر کرستالی سفید رنگ و بدون بو است.
نقطه ذوب:250 درجه سانتی گراد
دانسیته:1.7 گرم بر سانتی متر مکعب
حلالیت در آب:
7.7 گرم در 100 میلی لیتر آب در 20 درجه سانتیگراد
11.8 گرم در 100 میلی لیتر آب در 25 درجه سانتی گراد
فرایند تولید
روش تولید این ماده از واکنش فسفریک اسید که با سدیم هیدروکسید خنثی میشود است
در روش تولید صنعتی که برای تولید دی سدیم فسفات در مقیاس زیاد استفاده میشود تولید این ماده در دو مرحله صورت میگیرد
CaHPO4 + NaHSO4 → NaH2PO4 + CaSO4
NaH2PO4 + NaOH → HNa2PO4 + H2O
کاربرد ها
این ماده دارای کاربردهای زیادی در صنایع مختلف است .
از گرید خوراکی این ماده در تولید محصولات غذایی استفاده میشود این ماده برای تقویت ارزش غذایی و بهبود عملکرد پخت و پز استفاده میشوند . این ماده در تولید غذاهایی مثل ماکارونی و انواع پاستا نیز به کار میرود .زیرا افزودن دی سدیم فسفات فرایند پخت را سرعت میبخشد.همچنین در فرایند مرتبط با تولید شیر خشک و فرایند تغلیظ این ماده استفاده میشود چرا که به دلیل نقش بافری این ماده در این فرایند از ژله ای شدن شیر جلوگیری میکند.
از دیگر محصولات غذایی که در تولید انها دس یدیم فسفات میتواند نقش داشته باشد محصولاتی مانند فراورده های گوشتی ،کنسرو ها،سس ها،پودر های ژله ،شیر خشک و شکلات ها است .این ماده ب عنوان یک عامل انتی کیکینگ به محصولات غذایی افزوده میشود.
در تولید برخی محصولات لبنی مانند پنیر ها این ماده نقش امولسیفایر را ایفا میکند.
در صنعت از دی سدیم فسفات برای تصفیه اب و کاهش سختی اب استفاده میشود.
استفاده از این ماده تشکیل رسوب های کلسیم را به تعویق می اندازد و ماده موثری در تصفیه آب میباشد. به علاوه در پزشکی نیز به منظور کاهش میزان کلیسم بالای خون از این ماده استفاده میشود.
علاوه بر موارد ذکر شده دی سدیم فسفات در صنعت در تولید خاموش کننده های اتش ،سرامیک ،لعاب کاری ،نساجی ،تولید محصولات شوینده و پاک کننده ، صنایع بافر سازی ،صنایع تولید لاستیک نیز به کار میرود.
ایمنی
دی سدیم فسفات یک ماده شیمیایی بی خطر تلقی میشود این ماده ماهیت سمی برای انسان و محیط زیست ندارد